logowanie

matematyka » forum » forum zadaniowe - szkoła ponadpodstawowa » zadanie

Liczby rzeczywiste, zadanie nr 1990

ostatnie wiadomości  |  regulamin  |  latex

AutorZadanie / Rozwiązanie

knapiczek
postów: 112
2012-10-07 23:19:42

rozwiąż nierówności stosując tabelkę hornera do wyznaczania wielomianu(samą tabelkę ogarniam ale troszkę gorzej z dalszą częścią:
x^{4}-3x^{3}+x-3\le0
x^{5}-4x^{3}+x^{2}-4\ge0
x^{4}-2x^{3}-7x^{2}+20x-12>0
2 x^{4}-5x^{3}+5x-2<0
wiedząc, że x=1 jest pierwiastkiem wielomianu


tumor
postów: 8070
2012-10-08 09:03:15

Popatrzmy na przykład $2x^{4}-5x^{3}+5x-2<0$

Sprawdzamy, czy $1$ jest pierwiastkiem (podstawiamy za x), wyszło $0$, jest rzeczywiście pierwiastkiem.
Teraz wykonujemy dzielenie wielomianu $2x^{4}-5x^{3}+5x-$2 przez dwumian $x-1$ (zawsze dzielimy przez $x-pierwiastek$). Chcesz tabelką Hornera. Po lewej piszemy nasz znaleziony pierwiastek, u góry wszystkie współczynniki wielomianu.

$\begin{array}{c}
&& 2 && -5 && 0 && 5 && -2 \\
1&& 2 && -3 &&-3 && 2 && 0 \\
\end{array}$

Liczbę $2$ spisujemy. Następne fragmenty wyniku otrzymujemy tak: liczbę $2$ mnożymy przez $1$ (przez nasz pierwiastek) i dodajemy liczbę $-5$, wychodzi $-3$. $-3$ mnożymy prez $1$ i dodajemy $0$. Wychodzi $-3$. $-3 $ mnożymy przez $1$ i dodajemy $5$, wychodzi $2$. $2$ mnożymy przez $1$ i dodajemy $-2$, wychodzi $0$.
Otrzymaliśmy współczynniki wielomianu, wykonaliśmy dzielenie

$\frac{2x^{4}-5x^{3}+5x-2}{x-1}=2x^3-3x^2-3x+2$

Wielomian trzeciego stopnia. Szukamy pierwiastków. Mamy szczęście, bo pierwiastkiem jest liczba $-1$. Czyli podzielimy nasz nowy wielomian przez $x+1$, a użyjemy tabelki Hornera.

$\begin{array}{c}

&& 2 && -3 &&-3 && 2\\
-1&& 2 && -5 &&2 && 0\\
\end{array}$

Otrzymaliśmy $2x^2-5x+2$. Z tym się możemy uporać deltą, a jak się uprzemy, to możemy tabelką Hornera. :P Teraz zauważamy bez trudu, że pierwiastkiem jest liczba $\frac{1}{2}$ (albo liczba $2$, jak komu wygodniej).


$\begin{array}{c}
&& 2 && -5 &&2\\
\frac{1}{2}&& 2 && -4 &&0\\
\end{array}$

Ostateczny wynik naszego dzielenia to 2x-4=2(x-2)

Co dalej? Nasz wyjściowy wielomian w ramach kolejnych mnożeń udaje się nam przedstawić w postaci czynników (dwumianów, przez które dzieliliśmy i ilorazu na końcu).

$2x^{4}-5x^{3}+5x-2=2(x-1)(x+1)(x-\frac{1}{2})(x-2)$

Liczby odejmowane od $x$ to wszystkie pierwiastki wielomianu.

W nierówności następnie rysuje się wykres. Zawsze rysuje się od strony prawej. Ja wielomian zapisałem tak, żeby przy $x$ nie stały żadne współczynniki (a tylko jeden przed całym wielomianem). Jeśli współczynnik przed wielomianem jest dodatni, to rysujemy od prawej od góry, a jeśli ujemny, to od prawej od dołu.

Rysujemy spokojną falę, która albo przebija oś w miejscu, gdzie mamy pierwiastek, albo się w nim odbija (na przykład zwykła parabola $y=x^2$ się w $x=0$ odbija od osi, tak to wygląda).
Jeśli pierwiastek jest nieparzystej krotności (jednokrotny, trzykrotny,...), to przechodzimy w nim na drugą stronę osi, a jeśli parzystej krotności (dwukrotny, czterokrotny,...) to mamy odbicie od osi i pozostajemy po tej samej stronie.

Tu mamy wielomian z samymi jednokrotnymi pierwiastkami. Rysujemy od prawej od góry, przechodzimy przez $2$ pod oś, potem przez $1$ nad oś, potem przez $\frac{1}{2} $ pod oś, potem przez $-1$ nad oś i już nie zawrócimy, wielomian tworzy kształt litery W. ;)

Z tego wykresu odczytujemy rozwiązanie nierówności.
$x\in (-1,\frac{1}{2})\cup(1,2)$


tumor
postów: 8070
2012-10-08 09:16:23

$ x^{4}-3x^{3}+x-3\le0$

Ten przykład aż błaga o grupowanie, ale stoi nad nami widmo tego Hornera całego, uparł się, to tabelkujemy. $1$ nie jest pierwiastkiem. Jest pierwiastkiem liczba $-1$, czyli dzielimy przez $x+1$.

$\begin{array}{c}
&& 1 && -3 && 0 && 1 && -3 \\
-1&& 1 && -4 &&4 && -3 && 0 \\
\end{array}$

Dostajemy $x^3-4x^2+4x-3$

Szukamy pierwiastków. W pierwszej kolejności sprawdzamy dzielniki wyrazu wolnego (z plusem lub z minusem), a jeśli nic nam nie wyjdzie, to sprawdzamy wszystkie ułamki, gdzie w liczniku jest dzielnik wyrazu wolnego, a w mianowniku dzielnik współczynnika przy najwyższej potędze. Akurat tu współczynnik przy najwyższej potędze jest $1$, czyli ograniczymy się do sprawdzenia dzielników wyrazu wolnego.
Szczęśliwie znajdujemy pierwiastek, jest nim liczba $3$.

$\begin{array}{c}

&& 1 && -4 &&4 && -3 \\
3&& 1 && -1 &&1 && 0 \\
\end{array}$

Dostajemy $x^2-x+1$, co dalszych pierwiastków nie ma, bo delta jest ujemna.

Zatem nasz rozkład wielomianu to
$ x^{4}-3x^{3}+x-3=(x+1)(x-3)(x^2-x+1)$

Od prawej od góry rysujemy wykres, przechodzimy przez $3$ na drugą stronę, przechodzimy przez $-1$ nad oś i koniec, bo więcej pierwiastków nie ma.
Taki wykres wystarcza nam do podania odpowiedzi
$x\in [-1,3]$


tumor
postów: 8070
2012-10-08 09:31:36

$ x^{5}-4x^{3}+x^{2}-4\ge0$

Sprawdzamy dzielniki liczby $4$. Liczba $-1$ jest pierwiastkiem.
Dzielimy

$\begin{array}{c}
&& 1&& 0&& -4&& 1&& 0&& -4\\
-1 && 1&&-1&& -3&& 4&& -4&& 0\\
\end{array}$

$x^4-x^3-3x^2+4x-4$

Pierwiastkiem jest liczba $2$.

$\begin{array}{c}
&& 1&&-1&& -3&& 4&& -4\\
2&& 1&& 1&& -1&& 2&& 0\\
\end{array}$

$x^3+x^2-x+2$

Pierwiastkiem jest liczba -2

$\begin{array}{c}
&& 1&& 1&& -1&& 2\\
-2&& 1&&-1&& 1&& 0\\
\end{array}$

$x^2-x+1$, co nie ma pierwiastków, bo delta ujemna.

Zatem
$ x^{5}-4x^{3}+x^{2}-4=(x+1)(x+2)(x-2)(x^2-x+1)$

Rysujemy od prawej od góry, pierwiastki $2,-1,-2$ wszystkie jednokrotne.

$x\in [-2,-1]\cup[2,\infty]$


tumor
postów: 8070
2012-10-08 09:45:53

$ x^{4}-2x^{3}-7x^{2}+20x-12>0$

Liczba $1$ jest pierwiastkiem

$\begin{array}{c}
&& 1&& -2&& -7&& 20&& -12\\
1&& 1&& -1&& -8&& 12&& 0\\
\end{array}$

$x^3-x^2-8x+12$

Liczba $2$ jest pierwiastkiem

$\begin{array}{c}
&& 1&& -1&& -8&& 12\\
2&& 1&& 1&& -6&& 0\\
\end{array}$

$x^2+x-6$

Liczba $2$ jest pierwiastkiem

$\begin{array}{c}
&& 1&& 1&& -6\\
2&& 1&& 3 && 0\\
\end{array}$

$x+3$

Ostatecznie rozkład na czynniki
$ x^{4}-2x^{3}-7x^{2}+20x-12=(x-1)(x-2)(x-2)(x+3)$

Zauważmy, że $2$ jest dwukrotnym pierwiastkiem.
Rysujemy od prawej od góry, w $2$ odbijamy pozostając nad osią, w $1$ przechodzimy pod oś, w $-3$ wracamy nad oś.

$x\in(-\infty,-3)\cup(1,2)\cup(2,\infty)$

strony: 1

Prawo do pisania przysługuje tylko zalogowanym użytkownikom. Zaloguj się lub zarejestruj





© 2019 Mariusz Śliwiński      o serwisie | kontakt   drukuj